بررسی تطبیقی حکم ازدواج با اهل کتاب در فقه مذاهب خمسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه فقه و اصول، دانشکده فقه خانواده ، دانشگاه مجازی المصطفی، قم ، ایران.

چکیده

ازدواج مسلمان با غیرمسلمان یکی از مسائل مهم و پیچیده در جوامع اسلامی است که ابعاد دینی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی را در بر می‌گیرد. در این مقاله به بررسی دیدگاه‌های مختلف دینی و فقهی در مورد این نوع ازدواج پرداخته شده است. از منظر اسلامی، قرآن و حدیث شرایط خاصی را برای ازدواج مسلمانان با اهل کتاب (یهودیان و مسیحیان) بیان کرده‌اند، در حالی که ازدواج با غیر اهل کتاب از نظر فقهی با محدودیت‌هایی مواجه است (قران کریم،مائده: ۵). همچنین، تأثیرات اجتماعی و فرهنگی چنین ازدواج‌هایی، از جمله چالش‌ها و مشکلات در سازگاری دینی و فرهنگی، تحلیل شده است. در این مقاله، ضمن بررسی نظرات مراجع تقلید و فقیهان اسلامی، به مقایسه قوانین کشورهای مختلف و تجربیات جوامع مسلمان و غیرمسلمان در این زمینه پرداخته می‌شود. هدف این تحقیق، ارائه تحلیل جامع و مستند از ابعاد مختلف ازدواج مسلمان با غیرمسلمان و بررسی چالش‌های حقوقی و اجتماعی آن است
 این مسئله از مباحث بنیادین در فقه الاسرة بوده و در دنیای معاصر با توجه به افزایش تعاملات فرهنگی و ازدواج‌های بین‌دینی، به یک چالش فقهی، اجتماعی و حقوقی تبدیل شده است.
ثانیاً، بررسی نظرات مختلف مذاهب اسلامی، به درک تنوع فقهی و روایی در این مسئله کمک کرده و نشان می‌دهد که اجتهاد فقهی چگونه بر اساس نصوص قرآنی، روایات و مصالح اجتماعی شکل گرفته است. همچنین روشن می‌شود که برخی احکام مانند جواز ازدواج مرد مسلمان با زن اهل کتاب یا حرمت ازدواج زن مسلمان با غیرمسلمان، نه تنها بر نصوص شرعی استوارند، بلکه دارای ابعاد حفاظت از هویت دینی، تربیت نسل مسلمان و حفظ ساختار خانواده اسلامی نیز هستند.
در نهایت، این تحقیق زمینه‌ای علمی برای تقنین قوانین احوال شخصیه در کشورهای اسلامی، و نیز برای گفت‌وگوی بین‌دینی فراهم می‌آورد و موجب وحدت در فهم احکام و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز در جوامع چنددینی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


قران کریم
ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم. (۱۴۲۶). مجموع الفتاوی. ریاض: دار الوفاء.
ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی. (۱۴۱۷). فتح الباری شرح صحیح بخاری. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد. (۱۴۰۵). المغنی. بیروت: دارالفکر.
ابن‌رشد، محمد بن احمد. (بی‌تا). بدایة المجتهد و نهایة المقتصد. بیروت: دارالفکر.
احمد بن حنبل. (۱۴۰۱). مسند احمد بن حنبل. بیروت: دارالفکر.
السرخسی، محمد بن احمد. (۱۴۰۶). المبسوط. بیروت: دارالمعرفة.
النووی، یحیی بن شرف. (۱۴۱۷). المجموع شرح المهذب. بیروت: دارالفکر.
بخاری، محمد بن اسماعیل. (۱۴۰۷). صحیح بخاری. بیروت: دار ابن‌کثیر.
حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۱۴). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل‌البیت.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۰). شرح لمعة الدمشقیة. قم: مؤسسه دارالهجرة.
طحاوی، احمد بن محمد. (۱۴۱۶). شرح معانی الآثار. بیروت: دارالفکر.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۴). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسه آل‌البیت.
کاسانی، علاءالدین ابوبکر. (۱۴۰۶). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع. بیروت: دارالکتب العلمیة.
مسلم بن حجاج. (بی‌تا). صحیح مسلم. بیروت: داراحیاء التراث العربی.