سرگرمی رسانه‌ای از منظر فقه امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد دین و رسانه؛ گروه علوم انسانی، دانشگاه مجازی المصطفی، قم، ایران.

2 گروه فقه و اصول، دانشکده فقه خانواده، دانشگاه مجازی المصطفی، قم، ایران.

چکیده

رسانه‌های سرگرم‌کننده یکی از پرنفوذترین ابزارهای فرهنگی در دنیای معاصر به شمار می‌روند و بخش عظیمی از ذهن و زمان مخاطبان را به خود اختصاص داده‌اند. با گسترش این نوع رسانه‌ها، پرسشی جدی در فقه امامیه پدید می‌آید: آیا تولید یا مصرف این محصولات شرعاً مجاز است؟ در صورتی که مجاز نیست، چه شاخص‌هایی آن‌ها را در دایره لهو و لعب حرام قرار می‌دهد؟ این مقاله می‌کوشد به این مسئله بپردازد و الگویی اجتهادی برای سنجش مشروعیت سرگرمی‌های رسانه‌ای ارائه دهد. با بهره‌گیری از منابع متقن فقهی چون المکاسب، شرایع الاسلام و مسالک الأفهام و تحلیل روایات و فتاوای معاصر، به این نتیجه می‌رسد که رسانه‌های سرگرم‌کننده در صورتی مشروع‌اند که یاد خدا، هدف عقلایی یا فایده اخلاقی در آن‌ها لحاظ شده باشد؛ در غیر این صورت و در صورت ترویج غفلت یا باطل(مفید، محمد بن محمد،1364 ه ش، ج۱: ۲۰۴)، از نظر فقه امامیه مصداق لهو و لعب حرام خواهند بود.

کلیدواژه‌ها


الأنصاری، مرتضی. (۱۳۸۹). کتاب الزکاة. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
انصاری، مرتضی بن محمدامین. (۱۴۱۰). المکاسب. قم: دار الکتاب.
حلی، حسن بن یوسف. (۱۳۷۴). آینه یقین (سید مجتبی علوی تراکمه‌ای، مترجم). قم: ایران.
حلی، حسن بن یوسف. (۱۳۷۷). تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
حلّی، جعفر بن حسن. (۱۳۷۴). ترجمه فارسی شرائع الاسلام. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
شهید الثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۳۷۷). مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة (عبدالرزاق بن محمدهاشم گیلانی، شارح). تهران: پیام حق.
شهید الثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۳). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم: بنیاد معارف اسلامی.
طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۴۷). الجمل و العقود. مشهد: دانشگاه مشهد.
قمی، محمدطاهر بن محمدحسین. (۱۳۷۳). سفینة النجاة. تهران: نیک معارف.
کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۳۶۴). الروضة من الکافی (هاشم رسولی، مترجم). تهران: علمیه اسلامیه.
کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۳۸۷). اصول کافی (مهدی آیت‌اللهی، مترجم). تهران: جهان‌آرا.
محسنی، محمد آصف. (۱۳۸۲). القواعد الأصولیة و الفقهیة. قم: پیام مهر.
مفید، محمد بن محمد. (۱۳۶۴). ترجمه و متن أمالی شیخ مفید (حسین استادولی، مترجم). مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.